John Hiatt - Uit de tunnel

“Heb jij enig idee wat die gast daar staat te verkopen?’ vraagt John Hiatt, terwijl hij wijst op een foto van George Michael, waarop deze tijdens een concert met een orgastische gelaatsuitdrukking zijn schouders ontbloot. De droge opmerking gaat bijkans verloren in het geluid van INXS, die op een steenworp afstand druk doende zijn hun opvatting van rock ’n’ roll ten beste te geven ten overstaan van een inmiddels doorweekt publiek. Hiatt verkeert deze verregende editie van Rock Werchter in een stralend humeur. Zijn opgewektheid geldt niet alleen de positieve respons die hij op beide dagen van het Belgische dubbelfestival heeft gekregen, maar net zo goed het feit dat zijn vrouw zo’n maand terug het leven heeft geschonken aan een meisje. Met een dochter van vier uit zijn eerste huwelijk en een stiefzoon van tien weet hij zich naar eigen zeggen thans een gelukkig mens. Hetgeen hij gelijk even wil afkloppen.

*******

John Hiatt heeft tegen het einde van de zwangerschap van zijn vrouw een achtste album met als titel Slow Turning het licht doen zien, een bevalling die nogal merkwaardig blijkt te zijn verlopen. Wat wil namelijk het geval? Begin vorig jaar werd hem door een klein Engels label een krap budget ter beschikking gesteld om een plaat op te nemen. Gedesillusioneerd door het floppen van zijn vorige werkstukken, waardoor hij ten derde male zonder contract was komen te zitten, zag hij echter weinig heil in dat aanbod, totdat een oude vriend onverwacht uitkomst bleek te kunnen bieden. Als programmeur van een befaamde club in Los Angeles stond John Chelew al sinds jaar en dag op kameraadschappelijke voet met Ry Cooder, die  al diverse malen een beroep op Hiatt had gedaan. De meestergitarist reageerde positief op het telefoontje, waarna Nick Lowe en Jim Keltner, die eveneens tot zijn kenniskring behoren,  werden gestrikt. Vanwege de beperkte financiële middelen besloot men alles binnen een week zoveel mogelijk collectief op de band vast te leggen. Niet alleen overtrof het resultaat in artistiek opzicht ieders stoutste verwachtingen, de directeur van het Engelse label slaagde er bovendien in het produkt te slijten aan een multinational, waarna Bring The Family ook nog eens eindelijk schot bracht in de carrière van Hiatt. Waarom dus niet geprobeerd om van de opvolger een vervolg te maken?

“Het opnemen van Bring The Family had werkelijk elke andere muzikale ervaring uit mijn leven overtroffen,” begint Hiatt te vertellen. “Daarbij had het album het met name in de Verenigde Staten lang niet slecht gedaan, ruim honderdduizend stuks om concreet te zijn, een aantal dat maar liefst viermaal zo hoog ligt als wat ik normaal pleeg te verkopen. Relatief gezien mag dat cijfer dan bescheiden heten, voor een bescheiden man als ik is het een enorme hoeveelheid. Vandaar dat Bring The Family mij wel voor herhaling vatbaar leek, temeer daar de anderen er niet minder goede herinneringen aan koesteren. Wie schetst mijn verbijstering toen bleek dat ze plotseling het dubbele bedrag wilden vangen, althans hun zaakwaarnemers probeerden die gage voor te bedingen. Eenmaal over de eerste schok heen, heb ik beleefd laten weten daarvoor te bedanken. Achteraf ben ik zelfs blij toe dat het zo is gelopen, want een reprise zou naar alle waarschijnlijkheid hebben geleid tot een slap aftreksel.”

“Ik zag mij gedwongen een nieuwe begeleidingsgroep bij elkaar te scharrelen,” zo zet Hiatt zijn relaas voort. “Met behulp van Chelew kwam ik uit bij David Lindley, de vroegere gitarist van Jackson Browne, John Doe van X en Dave Mattacks van het onlangs heropgerichte Fairport Convention. In Los Angeles namen we gedurende zes dagen in maart voldoende materiaal op voor een compleet album. Naderhand bleek er toch niet te zijn uitgekomen wat ik in gedachten had. Niets ten kwade van de anderen overigens, ik was zelfs buitengewoon te spreken over hun prestaties. Alleen vond ik het merendeel van de nummers bij nader inzien beneden de maat, vandaar dat ik er het verstandigste aan dacht te doen om helemaal terug te gaan naar af.”

“Thuis in Nashville zette ik mij aan het schrijven van nieuw repertoire,” vervolgt Hiatt, “Inmiddels had ik me me afgevraagd waarom ik eigenlijk weer met sessiemuzikanten zou willen opnemen, terwijl ik The Goners me al maandenlang tot mijn volle tevredenheid op tournee begeleidden. Eind mei gingen we in Nashville voor zo’n twee weken de studio in, ditmaal onder leiding van Glyn Johns, de Engelse producer die ooit werkte met de Eagles. Hetgeen meteen de aanwezigheid verklaart van Bernie Leadon, aan wie het trouwens te danken is dat Slow Turning zich volgens mij moeilijk met Bring The Family laat vergelijken. Naast ettelijke gitaarpartijen voegde hij ook mandoline en banjo toe, waardoor het geheel plotseling iets vervreemdends kreeg. Zijn heldere klanken contrasteren namelijk nogal eigenaardig met dat vettige geluid van die jongens uit Louisiana. Het klinkt alsof er een droge woestijnwind over een stinkend moeras blaast.”

*******

Voor John Hiatt (36) markeert Bring The Family een keerpunt in zijn leven en loopbaan. Niet alleen gaf het album zijn carrière een hoognodige impuls, daarnaast bleek uit de teksten dat hij privé eveneens uit een diep dal was geklommen. Anders dan gewoonlijk verschool hij zich ditmaal niet achter fictieve personages, wier lotgevallen hij bezong met een mengeling van cynisme en ironie. Als een onvervalste singer-songwriter legde hij zijn eigen zielenleven bloot, waarbij een scala aan veelal pijnlijke emoties aan het licht kwam. Het centrale thema behelsde de desastreuze gevolgen van persoonlijke verzaking, maar naast wroeging en angst was er ook sprake van loutering en hoop, die er op duidden dat hij de kracht en steun had gevonden om een nieuw begin te maken.

“Op Bring The Family legde ik bij wijze van spreken de weg af naar het licht aan het einde van de tunnel, terwijl ik op Slow Turning in het heldere daglicht sta, tussen twee tunnels in,” zegt Hiatt. “Er is eindelijk sprake van een soort evenwicht in mijn bestaan en al blijft het nog maar de vraag hoe lang dat zal standhouden, het zal me werkelijk een zorg wezen, in die zin dat ik heb geleerd om van dag tot dag te leven. Ik zie wel wat er op me afkomt, want alles gebeurt nu eenmaal toch zoals het moet gebeuren. Kijk je er anders tegenaan, dan maak je het jezelf nodeloos moeilijker dan het allemaal al is, om maar te zwijgen van het feit dat je zodoende wel eens volledig zou kunnen doordraaien. Het enige wat je kunt doen is proberen er het beste van te maken, méér ligt er nu eenmaal niet in je macht.”

“Ieder mens is tot op zekere hoogte aan de genade overgeleverd,” gelooft Hiatt. “Ik kan er over meepraten. Mijn eerste dochter stamt uit een slecht huwelijk. Koud acht maanden van de drank af, pleegde mijn vrouw zelfmoord, als gevolg waarvan ik van de ene op de andere dag alleen moest zorgen voor een kind van amper een jaar oud. Het bleek een geluk bij een ongeluk, want tot mijn stomme verbazing ontpopte ik me als een goede vader. Niet dat het een vrolijke tijd was, verre van dat, maar we konden ons redden. Ten teken dat we een nieuw leven waren begonnen, verhuisden we van Los Angeles naar Nashville, waar ik mijn huidige vrouw ontmoette. Die liefde werd me zo maar in de schoot geworpen. Hoewel zij net als ik met een gebroken huwelijk had af te rekenen en ondertussen de zorg voor een kind moest dragen, bloeide er ondanks alle kommer en kwel tussen ons vieren iets moois op.”

“Hoe paradoxaal het ook mag klinken, maar dankzij de kinderen ben ik een zachter en tegelijk sterker mens geworden,” vertelt Hiatt. “Ze hebben me in alle opzichten humaner gemaakt. Op de een of andere manier doen kinderen je onbewust je eigen fouten onderkennen, waardoor je meteen anderen hun tekortkomingen niet meer zo gauw kwalijk zult nemen. En als je eenmaal je gebreken onder ogen durft te zien, ga je haast automatisch aan jezelf werken in de hoop een beter mens te worden. Die vorm van motivatie is aanmerkelijk effectiever dan angst, ofschoon dat een minstens even sterke drijfveer kan zijn, zo weet ik uit ervaring. Als ik ergens spijt van heb, dan is het wel dat ik door die bangheid ettelijke kostbare jaren heb verloren. Het heeft lang geduurd voor ik me realiseerde dat ik zelf de grootste schuld had aan al mijn ellende. Bij praktisch alles wat ik ondernam had ik het voorgevoel dat het verkeerd zou uitpakken, en dat deed het dan ook daadwerkelijk. Ik wantrouwde alles en iedereen, ik was in feite doodsbang van het leven. Eigenlijk is het net als in het dierenrijk: het beest dat handelt uit angst, raakt het eerst en het zwaarst gewond.”