Loudon Wainwright III - Het mannelijk tekort

Rufus Wainwright begon eind vorige eeuw als de zoon van, maar nog geen vijf jaar verder heette Loudon Wainwright III al de vader van. Dat moest wel uitdraaien op vadermoord, leek het. Uiteindelijk bleek het zo’n vaart niet te lopen. Op de valreep van de jaren nul genoot hij zelfs meer prestige dan ooit. Na twee eerdere nominaties rond zijn veertigste leverde de historische audiobiografie High Wide & Handsome: The Charlie Poole Project hem als zestigplusser alsnog een Grammy Award op. En voor wat het waard is: de Lifetime Achievement Awardging tijdens de jongste BBC Folk Awards naar de oude Wainwright, geboren Amerikaan, sinds 1946. Halverwege de twintig gold hij als de eerste troonopvolger van Bob Dylan, zelf destijds nota bene amper dertig. Bij diens vijftigste verjaardag zong hij hem op History toe: Yeah, I got a deal, and so did John Prine, Steve Forbert and Springsteen, all in a line. They were lookin’ for you, signin’ up others. We were new Bob Dylans, your dumb-ass kid brothers.

Loudon Wainwright III, een directe nazaat van koloniaal gouverneur Peter Stuyvesant, is de dagboekenier onder de singer-songwriters. Wars van poëtische pretenties beschrijft hij haarscherp, genadeloos, sarcastisch, boetvaardig, humoristisch en, niet het minst, schrijnend zijn eigen lamentabele leven plus en passant de krankzinnige wereld om hem heen. Des poedels kern: wanneer een man niet tekortschiet, dan komt hij wel tekort. I don’t wanna make no late night New York calls and I don’t wanna stare at them ugly grass mat walls. Chronologically I know you’re young, but when you kissed me in the club you bit my tongue, fleemt hij bij de artiesteningang tegen een bimbette. Come up to my motel room, save my life. We schrijven begin jaren zeventig en luisteren het prachtige Album II. Wie de lonely rock and roller eigenlijk had moeten bellen was zijn toenmalige eega, zijnde Kate McGarrigle, de jongste van een Canadees folkduo, wier klassieke debuutalbum zonder titel pas halverwege dat decennium zou verschijnen. In de tussentijd, 1973 om precies te zijn, kregen ze een zoon, voor wie vader op het even kluchtige als levenszatte Attempted Mustache een speciaal wiegeliedje zingt: You’re not biting, you’re barking, you’re toothless, but you’re ruthless, you’re Rufus. Shut up and count some sheep and do me a favor, don’t bitch in your sleep. No more agony, please, no more sorrow. Shut up and catch some Z’s.

Nog niet eens aanstaande vader voelde hij al nattigheid. Be careful, there’s a baby in the house, luidt het op Album II, quasi jammerend. Rufus is a tit man, suckin’ on his mamma’s gland, suckin’ on the nipple. It’s a sweeter than the ripple wine, heet het meesmuilend op Unrequited, de foute snor van Attempted Mustache uitgegroeid tot een woeste baard. Ah son, you look so satisfied. I envy you. So put Rufus on the left one and put me right on the right, and like Romulus and Remus we’ll suck all night. Drie jaar na Rufus kwam Martha, twee jaar later zong hij haar op Final Exam toe: You’re in Quebec with your mother and I’m down here in New York state. The world is cruel and so is fate. Oh, you know I love your brother and you know that I love you. How I miss the both of you. We will be reunited, maybe on your birthday. Wat overigens sentimenteler leest dan het klinkt. En onder die verjaardagsfeestjes zou hij zich nogal eens uitwurmen, zo leert Fame And Wealth, na vijf jaar toch een soort van comebackplaat, featuring Richard Thompson. Happy birthday Martha, happy birthday, birthday girl. I’m sorry I can’t be there for that party, birthday girl, but pin the tail upon the donkey in that party dress. Balloons and cake, two kinds of ice cream – I guess you’ll be a mess. De rozen komen trouwens van hem, een stom cadeau, hij weet het, want je kunt er niet mee spelen, maar ja: The pet store was all out of ponies, maybe next birthday.

De geschiedenis zou zich herhalen. Loudon Wainwright III huwde Suzzy Roche, eenderde van het bohemienne folktrio The Roches, ze kregen een dochter, Lucy, die medio jaren tachtig op haar vierde via het bedrieglijk getitelde More Love Songs moest horen: You’ll stay with her, I’ll visit you at Christmas, on weekends, the summertime too. Your mother and I are not getting along. Somehow somewhere something went wrong. Everything changes, time takes it’s toll. Your folks fell in love, love’s a very deep hole. Schuldbesef en zelfbeklag streden ondertussen om voorrang, zeker op de zoveelste dag van de tigste tournee: You are making human contact with the postcards that you send to the children of your ex-wives and a woman, your girlfriend. En tot overmaat van ramp: In the meanwhile you’ve stopped writing songs, there’s nothing left to say. Eén schrale troost: At least you’ve been a has-been and not just a never-was.

Eenmaal halverwege de veertig maakte Loudon Wainwright III met History een tussenbalans op. Zoon wordt vader wordt wees, nou ja, halfwees. Momentos, memories, tell me what good are they. No, they’re not much to have and to hold, verzucht hij tegen zijn oudeheer in het verre hiernamaals. Boys grow up to be grown men and then men change back into boys again. You’re starting up and I’m winding down, houdt hij zoonlief voor. We’re having us a teenage/middle age war. I don’t want to die and you want to live. It takes a little bit of take and a whole lot of give. En tegen diens zus verlost hij zich van die ene kwellende herinnering die zij best eens vergeten zou kunnen zijn: We were in the car, you were crazy in the back seat. It had gone too far and I pulled the auto over and I hit you with all my might. I knew right away it was too hard and I’d never make it right. Vijf jaar later, op Grown Man, liet hij zich door haar in zijn eigen woorden voor de voeten werpen: You like to think that things are okay by singing things that you should say. Dearest daddy, with your songs, do you hope to right your wrongs? Zijn tegenwerping? Darling daughter, can’t you see the guy singin’ the songs ain’t me. He’s someone people wish I was. What I can’t do, this dude does. And if the songs seem slightly pat, I know life’s messier than that. They’re just songs and life is real, they’re just my version how I feel.

Niemand hoeft hem iets onder de neus te wrijven, Loudon Wainwright III kent zichzelf beter dan wie ook. Sure, it’s kind of lonely, yeah, it’s sort of sick. Being your own one and only is a dirty selfish trick. ’Cause I’m a one man guy in the morning, same in the afternoon, one man guy when the sun goes down, zo wist hij halverwege de jaren tachtig al op het ironisch getitelde I’m Alright. Zoon Rufus zong het hem begin jaren nul lijkbleek na op Poses, samen met zijn zus en Teddy Thompson, zoon van Richard & Linda Thompson, het gewezen koningskoppel van de Britse folkrock. Opvolger Want One, de eerste helft van een opulent tweeluik, sluit af met Dinner At Eight, waarin een etentje met zijn vader finaal uit de hand loopt: Daddy, don’t be surprised if I wanna see the tears in your eyes. Then I know it had to be long ago, actually in the drifting white snow, you loved me. No matter how strong, I’m gonna take you down with one little stone. I’m gonna break you down and see what you’re worth, what you’re really worth to me. Een jaar of wat verder zou Martha het nog eens dunnetjes overdoen op haar magnifieke debuutalbum zonder titel: You say my time here has been some sort of joke, that I’ve been messing around. Some sort of incubating period for when I really come around. I’m cracking up and you have no idea. Om vervolgens uit te varen: You bloody mother fucking asshole, oh, you bloody mother fucking asshole!

Enfin, al het water is nou onderhand wel onder de brug, zo te horen. Eind jaren nul, gedurende de laatste maanden van Kate McGarrigle, schreef Rufus Wainwright aan All Days Are Nights: Songs For Lulu, een liederencyclus voor stem en piano. Martha, it’s your brother calling. Time to go up north and see mother. Things are harder for her now and neither of us is really that much older than each other anymore, sprak hij op een avond vanuit Montreal op de voicemail van zijn zus in New York in. Martha, it’s your brother calling. Have you had a chance to see father? Wondering how’s he doing and there’s not much time for us to really be that angry at each other anymore. Vader zelf liet zich op het niets verbloemende louteringsalbum Older Than My Old Man Now een paar jaar na het laatste afscheid ontvallen: I’m guilty I’ve outlived my ex. Om verderop te overpeinzen: There’s that thing it’s all made of – dare we sing that the thing is love? Love heals heartache and familial pain. And what family is not insane? Van de winter stonden ze alledrie, samen met onder vele anderen speciale gaste Emmylou Harris, op het podium van The Town Hall in New York tijdens de Rufus and Martha Wainwright’s Noël Nights, waarmee de twee een jaarlijkse familietraditie van hun moeder in leven houden. En de pater familias zong beide avonden Last Day Of The Year, het laatste lied van zijn laatste album, Haven’t Got The Blues (Yet), met als laatste woorden: When we begin again, nothing has to end.