Israel Nash Gripka - Natuurmens

“Wat een vragen allemaal,” klinkt het na nog geen tien minuten met een diepe zucht door de smartphone. Israel Nash Gripka belt op deze grauwe herfstzondag vanuit de auto onderweg naar Eindhoven, bijkomend van twee akoestische sets op de Edamse singer-songwritermanifestatie A Walk About Music. Vanavond staat hij met The Fieros weer als zijn begeleidingsgroep in de goedgevulde kleine zaal van De Effenaar. Hoofdmoot van het optreden vormt de integrale uitvoering van Rain Plans, zijn fantastische nieuwe plaat vol kosmische rootsrock, die zich laat beluisteren als een verloren meesterwerk van Neil Young in diens hippiedagen.

Op even eigen wijze als het bejubelde Fanfare van Jonathan Wilson doet Gripka’s bijna gelijktijdig verschenen derde album de psychedelische west coast rock uit de late jaren zestig herleven. De dagdromerige sfeer en de sprookjesachtige klankkleur herinneren aan de standaardplaat Buffalo Springfield Again en het miskende solodebuut Neil Young, de melodievoering echoot het monumentale Everybody Knows This Nowhere met Crazy Horse. Met enige fantasie valt ook No Other, die vergeten klassieker van Gene Clark van zo’n veertig jaar geleden, terug te horen in de negen breed uitwaaierende nummers, die verder associaties wekken met Grateful Dead, The Allman Brothers Band en zelfs Pink Floyd. En toch staat Rain Plans wonderlijk genoeg uiteindelijk volledig op zichzelf.

Vergelijkingen heeft Israel Nash Gripka altijd al over zich afgeroepen. Zo vielen eind jaren nul bij zijn debuut New York Town haast onvermijdelijk de namen van John Fogerty, Bruce Springsteen en John Mellencamp, terwijl opvolger Barn Doors And Concrete Floors volgens eigen zeggen met dezelfde attitude werd gemaakt als Let It Bleed van The Rolling Stones en, allesbehalve verrassend, Everybody Knows This Is Nowhere. Op pad met The Fieros betuigde hij zijn schatplichtigheid aan Neil Young middels een razende versie van Revolution Blues, zoals vastgelegd op 2011 Barn Doors Spring Tour, een liveplaat om hartkloppingen van te krijgen. Aan die urbane heartland rock blijkt nu onverwacht een pastorale draai gegeven, al ontbreekt het ook ditmaal niet aan driedubbele elektrische gitaren, inclusief een atmosferische pedal steel. Gripka zelf ziet Rain Plans trouwens als een nieuw begin, vandaar dat de naam is gekortwiekt tot Israel Nash.

Over zijn naam gesproken: Nash verwijst naar een vriend van zijn moeder die sneuvelde in Vietnam, Israel betekent uitverkorene. Als zoon van een baptistenpredikant op het platteland van Missouri groeide hij op met kerkkoren en orgelstukken, maar popmuziek was daarmee beslist niet taboe in huize Gripka. Zo kreeg zoonlief op zijn veertiende al een elektrische gitaar en begon hij met een stel kameraden een barbandje, zoals dat in een jongensboek over rock ’n’ roll nu eenmaal hoort. Ambachtelijke liedjes schrijven leerde hij van grootmeesters als Townes Van Zandt, Woody Guthrie en, jawel, Neil Young, waarna hij ook solo met een akoestische gitaar ging optreden. Zijn studie gaf hij tot leedwezen van zijn ouders op om halverwege de jaren nul samen met zijn toenmalige vriendin, zijn huidige vrouw, naar The Big Apple te verhuizen. “In Columbia kun je geen muzikale carrière najagen,” verklaart hij. “Achteraf gezien had ik misschien beter voor Austin kunnen kiezen, want New York bleek een harde stad. Het kostte me behoorlijk wat moeite en geduld om er een voet tussen de deur te krijgen. Maar ik ben een volhouder en goede muziek betaalt zich vroeg of laat gegarandeerd uit.”

Waar New York Town nog lichtelijk epigonistisch en academisch aandeed, wist Barn Doors And Concrete Floors, mede dankzij de meebrulbare refreinen en messcherpe gitaarsolo’s, voor de volle honderd procent te overtuigen. Begeleid door de harde kern van The Fieros, een vanuit Dallas naar Brooklyn verkast indierockbandje, plus nog een handvol bevriende muzikanten, en met Steve Shelley van Sonic Youth als drummer en producer, vonden de opnamen hartje zomer plaats in een hooischuur diep in de Catskill Mountains. “Een geweldige tijd, die naar meer smaakte. New York heeft mij in belangrijke mate gevormd, maar de stad had mij inmiddels weinig meer te bieden. Bovendien waren we erg klein behuisd en een grotere woning konden we ons niet veroorloven, terwijl we zo langzamerhand wel een gezin wilden stichten. We besloten iets te gaan zoeken in de omgeving van Austin, een stad met een geweldig muzikaal klimaat, al ging het ons toch vooral om de prachtige natuur, het betaalbare leven en het lekkere klimaat.”

Here in the valley I want to settle down. In the morning I go east and in the evening I’m westward bound, heet het in de opener van Rain Plans, opgenomen op zijn ranch in Dripping Springs, een dorpje op een half uur rijden van Austin, middenin Texas Hill Country. “Ik wilde de weidsheid en de ongereptheid van het landschap verklanken,” zegt Israel Nash Gripka, en warempel: welke Americana-fanaat ziet nou niet vanzelf glooiende heuvels en eindeloze luchten voor zich bij het horen van deze meanderende rootsrock vol ondefinieerbare bijgeluiden. Het evocatieve klankbeeld is dan weer treffend gevisualiseerd door de Groningse kunstenares Lesanka Honigh in oranjebruine illustraties van herten, vlinders, leeuwen, adelaars en bloemen. Sla het klaphoesje open en links is er een rond kartonnen spiegeltje te zien met rechts het credo See the beauty that surrounds you. “Het spiegelbeeld van de luisteraar symboliseert de boodschap van de muzikant.”

Gripka heeft in de Texaanse heuvels kennelijk zijn habitat gevonden. Met zijn lange haren en woeste baard oogt de jonge dertiger afgeslankt en wel als een herboren natuurmens, zo weggelopen uit de late hippietijd toen talloze popmuzikanten vanuit Los Angeles en San Francisco neerstreken op het Californische platteland. “Ik heb een metamorfose ondergaan,” beaamt hij. “Ik leid momenteel een compleet ander bestaan dan in New York, ik ben een nieuw mens geworden. Het doet me in alle opzichten goed om met mijn gezin ergens afgezonderd te leven, ver weg van het lawaai en de hectiek van de grote stad. Vluchtige kennissen laten zich niet langer zien, mijn vriendschappen hebben zich verdiept. Eigenlijk beleef ik nu alles veel bewuster. En dat hoor je terug in mijn muziek: er zit een zekere openheid in.”

Na afloop van de zeven weken omspannende herfsttournee door Spanje, Groot-Brittannië, Ierland, Nederland en Scandinavië reist Gripka met vrouw en kind eerst af naar Missouri om er bij zijn ouders Thanksgiving Day te vieren. “Daarna ga ik om te beginnen een paar weken uitslapen.” Verder staat er voor de nabije toekomst niets concreets op het programma, want zijn carrière beperkt zich bij ontstentenis van een Amerikaans platenlabel vooralsnog tot Europa, wat toch even raadselachtig als schandelijk mag heten. Onder die miskenning blijft hij naar buiten toe overigens vrij laconiek. “Ik hoef me niet te vervelen. Er is altijd wel wat te doen, liedjes schrijven ofzo,” klinkt het schouderophalend. “Elke dag weer kijk ik reikhalzend uit naar morgen. Ik weet wie ik ben, maar niet wie ik zal worden. En dat houdt me nieuwsgierig.”