Intergalactisch

Zijn plotselinge dood moet haast wel de doorslag hebben gegeven bij de uitverkiezing van Band Of Gypsys tot plaat van het jaar door de Nederlanderse popkenners van die tijd. Wie vier decennia na dato graag nog eens iets van ‘the flower generation’s electric nigger dandy’ wil horen, pakt immers automatisch een klassieker van The Jimi Hendrix Experience uit de kast en niet dat inmiddels op gehoorsafstand geraakte live-album. Amper twee jaar eerder had James Marshall Hendrix zijn overrompelende entree gemaakt met Hey Joe, een schokkend nummer over een crime passionnel. Een langverwachte single trouwens, want de geruchten waren hem vooruit gesneld. De gewezen bassist van The Animals had in New York een zwarte gitarist van eenzame klasse ontdekt en hem weten mee te tronen naar Londen. Daar was hij gekoppeld aan een blanke ritmesectie om alvast ingespeeld te raken, terwijl hij ondertussen repertoire schreef voor een album. Naar verluidt had gitaargod Eric Clapton bij een optreden van hem prompt een minderwaardigheidscomplex opgelopen.

Are You Experienced (zonder vraagteken) heette het debuut van The Jimi Hendrix Experience. Van de onweerstaanbare rocker Foxy Lady en de neo-klassieke bluesslijper Red House tot de lyrische ballade The Wind Cries Mary en het psychedelische instrumentale stuk Third Stone From The Sun ‒ het klonk allemaal even fabuleus. Onvoorstelbaar eigenlijk dat zo iemand tot voor kort als huurling de kost had verdiend bij grootheden als Little Richard, Jackie Wilson, The Isley Brothers, Wilson Pickett en King Curtis. Met zijn eigen groep Jimmy James & The Blue Flames had hij zich daarna eerst gewaagd aan experimentele blues om zich vervolgens te ontpoppen als een alomvattend talent met het extravagante uiterlijk van een buitenaardse zigeunerhippie. Met een trits hits achter zijn naam reisde The Jimi Hendrix Experience in de zomer van 1967 af naar de Verenigde Staten voor het Monterey Pop Festival. Hij maakte zich op slag legendarisch door met zijn tanden en achter zijn rug gitaar te spelen en nog fatsoenlijk ook. Beurtelings streelde en geselde hij zijn instrument om het tot besluit van het optreden in de hens te steken - als betrof het een offer.

Een maand of zeven na Are You Experienced lag er al het even psychedelische als poëtische Axis: Bold As Love, nog geen jaar later gevolgd door de dubbelaar Electric Ladyland, inclusief de wereldhit All Along The Watchtower, misschien wel de beste cover uit de hele popgeschiedenis. De samenwerking met onder anderen leden uit Traffic en Jefferson Airplane moest daarbij de opmaat vormen tot de Electric Sky Church, een collectief van bejaarde bluesmannen tot avant-garde componisten, dat al improviserend met elkaar de kosmos zou verklanken. De platenfirma en de zakenbehartigers zagen uiteraard niets in de muzikale commune van hun succesvolle wonderjongen, net zoals de zwarte militante bewegingen hem voor hun politieke karretje trachtten te spannen. Uiteindelijk dacht hij de gulden middenweg  te hebben gevonden door de blanke ritmesectie in te wisselen voor een zwarte bassist en drummer met wie hij vrijelijk kon musiceren in de avonturiersgeest van een jazzcombo. Een aantal try-outs van de zogeheten Band Of Gypsys in kleine clubs in Harlem ging vooraf aan het oudejaarsnachtconcert in de Fillmore East, dat het materiaal zou opleveren voor het gelijknamige album, waarmee hij en passant een oude contractuele verplichting kon nakomen. Achteraf gezien lijkt het wel een gotspe.

In zes stukken met een totale speelduur van ternauwernood drie kwartier biedt Band Of Gypsys een bijna achteloze hybride van rock, funk en rhythm ’n’ blues. Begeleid door bassist Billy Cox en drummer Buddy Miles hing hij niet langer de flamboyante showman uit, maar concentreerde hij zich, veelal stokstijf, op zijn intergalactische gitaarspel. Hoewel linkshandig gebruikte Jimi Hendrix steevast een rechtshandige Fender Stratocastor in combinatie met fuzz-, wah-wah-, fase- en octaaf-voetpedalen, al schijnt hij het gros van de onwaarschijnlijke geluidseffecten te hebben geproduceerd met tremolohendel, volumeknop en tuimelschakelaar. In sonisch opzicht is zijn pièce de résistance onbetwist het liefst twaalfeneenhalve minuut durende anti-oorlogslied Machine Gun, waarin bommen, raketten, mitrailleurs, vliegtuigen en wat dies meer zij haast natuurgetrouw opklinken. Wat een adembenemende gitaarsolo - onovertroffen tot op heden en waarschijnlijk voor eeuwig onovertrefbaar.

Dat voorjaar zou er iets in hem breken wat onherstelbaar bleek, al werkte hij in de Electric Lady Studios in Greenwich Village als een bezetene aan nieuw materiaal. Hij doekte de Band Of Gypsys op en riep The Jimi Hendrix Experience weer in het leven, zij het zonder er zelf nog echt in te geloven, getuige het lusteloze optreden tijdens het Isle of Wight Festival kort voor zijn dood. Na een doorwaakte nacht nam hij op 18 september 1970 ’s ochtends vroeg een handvol slaaptabletten, luttele uren later stikte hij al slapend in zijn braaksel - hij had nog niet eens de 28 gehaald. Van alle nagelaten liedjes sprong Angel er moeiteloos bovenuit, niet alleen omdat het in het verlengde ligt van de juweeltjes The Wind Cries Mary en Little Wing, maar vooral ook vanwege de  verlossende tekst: Fly on, my sweet angel, fly on through the sky. Fly on my sweet angel, forever I will be by your side. Resteert de vraag waar het hier nu om gaat: een visioen of een doodsverlangen?